Kooperatif Nedir?

Kooperatif Nedir?

Latince kökenli bir sözcük olan kooperatif karşılıklı, birlikte iş yapma anlamına gelir.

Farklı tanımları yapılsa da son olarak 1995 yılında yapılan Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) tarafından geliştirilen kooperatif tanımı dünya genelinde kabul gören bir tanım olarak bugüne kadar kullanılagelmiştir. 2012’de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planında da kabul gören tanım şöyledir:

Kooperatif, ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip olunan ve demokratik olarak yönetilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen kişilerin oluşturduğu özerk bir teşkilattır

Bu tanımdan çıkarılabilecek önemli bazı hususlar şunlardır:

- Kooperatif bir araçtır. Amaç, ortakların ihtiyaç ve isteklerini karşılayacak hizmetlerin sürdürülebilir ve ortakları memnun edecek biçimde sunulmasıdır.

- Kooperatif bir işletmedir ve ortakların müşterek sahip oldukları bu işletmenin öncelikli amacı ekonomik Dolayısıyla kooperatifler bir hayır kurumu, bir dernek veya bir siyasi yapı değildir.

- Kooperatiflerde demokratik yönetim esastır.

- Ortaklık gönüllülük esasına dayanır; zorla, gönülsüz ortaklık olmaz!

- Ortakları bir araya getiren temel motif «ortak istek ve ihtiyaçları»dır.

- Kooperatifler «özerk» örgütlerdir.

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’na göre ise kooperatif ticari bir şirkettir. Bu kanunda sermaye şirketlerinin bir türü olarak kooperatifler «kooperatif şirket» olarak adlandırılmıştır. 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunda ise, Kooperatifler Kanunu’nda olmayan hususlar için Ticaret Kanunu’ndaki Anonim Şirket (A.Ş.) ile ilgili maddelerin uygulanacağını belirtilmiştir.

Diğer tüm örgütlenme biçimlerinden en önemli farkı tüm dünyada kabul gören temel ilke ve değerlerinin olmasıdır.

Kooperatifçilik İlkeleri

Bir örgütün gerçek anlamda bir kooperatif olup olmadığına karar verirken aşağıda belirtilen kooperatifçilik ilkelerine ne ölçüde uyduğuna bakmak yeterlidir.

Kooperatifçilik Değerleri

Bir kişinin iyi bir kooperatifçi olup olmadığı hakkında karar vermek için aşağıda belirtilen kooperatifçilik değerlerine ne ölçüde sahip olduğuna bakmak yeterli olur:

Kooperatifleri diğer şirket türlerinden ayıran temel farkları:

- Kooperatifler sermaye değil, insan odaklıdır.

- Ana amacı kooperatifin kârını azamileştirmek değil, ortaklarına hizmet etmektir.

- Gönüllü olan ve şartları yerine getiren herkes kooperatife ortak olabilir.

- Özel haller dışında kooperatiflerin sermayesinin üst sınırı yoktur.

- Kooperatiflerde ortaklık payının değeri yoksulların da ortak olabileceği seviyededir.

- Kooperatifler rakipleri veya düşmanlarınca satın alınamaz!

- Kooperatifler yereldir; kurulduğu bölgede hizmetini sürdürür, istihdam yaratır, bölgeyi kalkındırmaya katkıda bulur.