Kooperatif Türleri

Kooperatif Türleri

Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) tarafından 1995’te yapılmış olan ve Türkiye Kooperatifçilik Strateji Belgesinde de yer alan tanıma bakıldığında “KOOPERATİF ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip olunan ve demokratik olarak yönetilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen kişilerin oluşturduğu özerk bir teşkilattır” denilmektedir.

Bu tanımdan yola çıkarak ya öyle bir kooperatif kurulmalı ki, ortakların tüm ihtiyaç ve isteklerine yönelik hizmet sunsun veya birbirinden farklı hizmetler için ayrı birer kooperatif kurulmalıdır. Bunlardan ilki, çok amaçlı kooperatiflerin, ikincisi ise ihtisas kooperatiflerinin kurulması anlamına gelir ve her iki tercihin artıları ve eksileri vardır.

Türkiye’de, genel olarak, ikinci seçenek tercih edilmiş ve ihtisas kooperatiflerinin kurulması öne çıkmıştır.

Türkiye’de kooperatifler 3 farklı kıstasa göre sınıflandırmak mümkündür:

- Kuruluş yasalarına göre

- Yer aldıkları sektöre göre

- İlgili bakanlığa göre

Kuruluş Yasalarına Göre Kooperatifler

Yukarıda değinildiği üzere, Türkiye’de kooperatiflerin kuruluşunu ve işleyişini düzenleyen 3 yasa mevcuttur.

- 1581 sayılı yasa Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri ile ilgilidir.

- 4572 sayılı yasa ise Tarım Satış Kooperatifleri ve Birliklerine yöneliktir.

- 1163 sayılı Kooperatifler Yasası ise diğer tüm kooperatif türlerinin kurulması ve işleyişini düzenler ve diğer iki kooperatifler yasasının üstünde yer alır.